Chama cha Wanahabari Wanawake Tanzania (TAMWA) kinaungana na mashirika mbalimbali dunianikuadhimisha Siku ya Haki za Binadamuyenye kauli mbiu ”Haki Zetu, Mustakabali Wetu, Hatma Yetu, Ni Sasa” (Our Rights, Our Future, Right Now) kwa kuzingatia maadili, kujali usawa na kulinda haki za wanawake na watoto kwa maendeleo endelevu.

Katika maadhimisho hayo leo ndio kilele cha kampeni ya Siku 16 za Kupinga Ukatili wa Kijinsia Duniani yenye Kauli mbiu ya maadhimisho ya mwaka huu inasema, “Kuelekea Miaka 30+ ya Beijing: Tuungane Kumaliza Ukatili wa Kijinsia kwa Wanawake na Watoto.”

Ni umuhimu jamii kushirikiana kuimarisha maadili ya watoto na kupinga ukatili wa kijinsia, ambao bado ni changamoto kubwa hasa mauaji ya wenza, kuwekeza katika ustawi wa watoto kwa mustakabali ya maendeleo ya taifa.

Kwa mujibu wa tafiti mbalimbali zinazohusu makuzi ya watoto, inaonyesha kuwa watoto wanapopewa msingi mzuri wa maadili, wanakua wenye utu, heshima, na kuwa na mchango mkubwa kwa jamii. Hata hivyo, kutokana na changamoto mbalimbali za kiuchumi, teknolojia, kuporomoka kwa maadili, ukatili wa kijinsia, na unyanyasaji katika jamii au familia ukuaji wa watoto katika kujiamini, ubunifu vinaathiriwa. 

Katika maadhimisho ya siku 16 za kupinga ukatii wa jinsia, TAMWA tunaendelea kuwasisitiza wazazi, walezi, walimu, na jamii kwa ujumla juu ya umuhimu wa kuwajenga watoto katika misingi ya maadili, kuwafundisha kuheshimu haki za binadamu, kujua hatari za ukatili wa kijinsia na jinsi ya kuripoti matukio ya ukatili wanapokabiliana nayo.

Ukatili wa kijinsia kwa wanawake na watoto ni kikwazo chamaendeleo ya kijamii, kiuchumi, na kisiasa kwa kuwa ndo waathirika wa unyanyasaji wa kijinsia ambao unajumuisha ndoa za utotoni, ukeketaji, vipigo, ulawiti, na unyanyasaji wa kingono.

Huku tukihitimisha siku 16 za kupinga ukatili, na siku ya Haki za Binadamu, TAMWA tunasisitiza kuwa vita dhidi ya ukatili wa kijinsia kuendelea kukemewa na wahusika wa vitendo vya kukatili kuchukuliwanahatuaza sheria ili kujenga jamii inayoheshimu haki za binadamu.

Kwa heshima ya siku hii muhimu, TAMWA inatoa wito kwa jamii nzima kushirikiana kwa dhati katika kuhakikisha kuwa watanzania wote na hasa wanawake na watoto wanalindwa dhidi ya ukatili na sauti za waathirika wa ukatili zinasikilizwa. 

Dkt. Rose Reuben

Mkurugenzi Mtendaji

Oktoba 11, 2023. Dar Es Salaam.Kila ifikapo Oktoba 11, dunia huadhimisha Siku ya Mtoto wa Kike Duniani. Siku hii inatukumbusha kutambua changamoto zinazowakumba watoto wa kike.

Chama cha Wanahabari Wanawake Tanzania (TAMWA) inatambua kwamba watoto wa kike hapa nchini bado wanakabiliwa na changamoto mbalimbali. Hivyo tunapoadhimisha siku hii, hatuna budi kuziangazia ili kukumbushana kuwa mapambano yanaendelea ili kumfanya mtoto wa kike kupata haki zake katika jamii.

TAMWA katika safari yake ya miaka zaidi ya 35 ya kuhamasisha upatikanaji wa haki za wanawake na watoto wa kike, imekutana na madhila mengi dhidi ya watoto wa kike na miongoni mwa hayo ni ukeketaji, mimba za utotoni, ndoa za utotoni na uminywaji wa haki za kupata elimu kwa watoto wa kike.

Lakini kadri dunia inavyobadilika ndivyo tunavyoona kuwa ili kuyaondoa hayo yote, basi suluhu la kudumu ni kuwekeza katika elimu. Ndiyo maana kauli mbiu ya mwaka huu inasema: “Wekeza katika haki za watoto wa kike: Uongozi wetu, ustawi wetu’

Kauli mbiu hii inajikita katika kuamsha hamasa kwa jamii, asasi za kiraia, serikali na watunga sera kuwekeza katika kuzitambua na kuzitekeleza haki za mtoto wa kike, na pia kutumia nafasi za uongozi kuwastawisha watoto wa kike.

Hivyo basi, TAMWA inaipongeza serikali kwa kuwekeza zaidi katika kujenga mabweni na shule za watoto wa kike, kutoa ufadhili wa masomo na kuwapa watoto wa kike kipaumbele katika nafasi za kielimu. 

Lakini bado kuna mapengo makubwa katika jamii yetu hasa ya kimtazamo kwamba watoto wa kike hawana umuhimu wa kupata elimu. 

“Na hili linakwenda sambamba na mila na tamaduni ambazo zinaamini mtoto wa kike hana haki ya kupata elimu. Hivyo wakati serikali na wadau wengine wakiwekeza katika elimu, wapo wazazi au familia zinazomtupa mtoto wa kike asipate elimu”Mkurugenzi Mtendaji wa TAMWA, Dk Rose Reuben

Katika kupata suluhisho la changamoto hizi, TAMWA tumefanya miradi kadhaa inayolenga kumuinua mtoto wa kike kielimu. Kwa mfano, TAMWA imefanya midahalo kadhaa na watoto wa kike, katika shule za Nambilanje na Likunja, mkoa wa Lindi, shule ya sekondari ya Mugabe, Sinza, Dar es Salaam, nia ni kusikiliza sauti zao na kujua wanachotaka. 

“Tunaposikiliza sauti zao, tunajua changamoto wanazopitia na hivyo tunajua wapi pa kuchukua hatua tunapozingatia haja zao, wasichana hawa nao wanaongeza kasi ya kutetea mabadiliko yao katika jamii wanazoishi” Dk Rose Reuben

Kwa mfano, katika mdahalo uliofanywa katika shule ya msingi Likunja, watoto wa kike walibainisha kuwa, wazazi huwaambia waandike makosa katika mitihani yao ya kumaliza darasa la saba, ili wasifaulu. 

Walimu katika shule hiyo walisema, matukio ya wazazi kuwafundisha watoto wa kike waandike ‘makorokocho’ kwenye mitihani yameongezeka baada ya serikali kujenga zaidi shule za sekondari na hivyo wanafunzi wanaofaulu kuongezeka. 

“TAMWA tunaamini katika dunia ambayo watoto wa kike wana nafasi ya kusoma na kuiwajibisha serikali, dunia ambayo watoto wa kike watakuwa viongozi katika ulimwengu wa teknolojia, tafiti na uvumbuzi. Na tunatamani mifano hii isiwe hadithi, bali mifumo yetu ya kawaida” Dk Rose Reuben

TAMWA inasisitiza jamii, hususan wazazi, kuwapa nafasi watoto wa kike na kuendelea kuwekeza katika elimu, kwani sio tu kwamba kundi hili wana uwezo kielimu lakini pia wana uwezo katika uongozi kama tunavyoona sasa Tanzania ina Rais mwanamke, ambaye ni Samia Suluhu Hassan. 

“Nafasi ya Rais Samia Suluhu Hassan kama kiongozi, iwe chachu  na hamasa kwa jamii kuendelea kuwekeza kielimu kwa mtoto wa kike,” Dk Rose Reuben.

Mkurugenzi Mtendaji 

Dk Rose Reuben

TAMWA

Dar es Salaam, 8 Machi 2025. Machi 8, kila mwaka dunia huadhimisha Siku ya Wanawake Dunia. Siku hii huadhimishwa duniani kote ili kuukumbuka mchango, nafasi, ushiriki na changamoto zinazomkabili mwanamke na mtoto wa kike.

Chama cha Wanahabari Wanawake Tanzania(TAMWA) kinaungana na dunia kuadhimisha Siku ya Wanawake Duniani kwa kauli mbiu ya kimataifa isemayo: ‘Chochea Mabadiliko’ na kitaifa kauli mbiu kwa mwaka huu ni: "Wanawake na Wasichana 2025: Tuimarishe Haki, Usawa na Uwezeshaji”

Katika maadhimisho haya TAMWA inaithamini siku hii kwani ni fursa muhimu ya kujadili hatua zilizopigwa katika kusimamia usawa wa kijinsia na kuweka mikakati ya kuharakisha mabadiliko yenye tija kwa wanawake na wasichana nchini.

Vilevile, Tanzania inaelekea kufanya uchaguzi wa Rais, Wabunge na Madiwani baadaye mwaka huu. Uchaguzi huu ni muhimu kwa taifa letu hasa tunapotimiza takwa hili la kidemokrasia.

Tunatoa pongezi za dhati kwa vyama vya CCM na ACT-Wazalendo ambavyo tayari vimempitisha Rais Samia Suluhu Hassan upande wa CCM na Dorothy Semu, kwa chama cha ACT-Wazalendo kuwania nafasi ya urais katika uchaguzi wa mwaka huu.

Hii ni hatua kubwa demokrasia hapa nchini, na inaendelea kuweka hamasa kwa jamii ambayo awali ilidhaniwa wanawake hawawezi kuwa marais wala viongozi.

Hata hivyo Tanzania kama zilivyo nchi nyingine, bado kuna udhalilishaji mkubwa kwa wagombea wanawake katika vipindi vya uchaguzi. Udhalilishaji huo hufanyika majukwaani wakati wa kampeni  na kwenye mitandao ya kijamii ambao unachagiza kupungua kwa idadi ya wanawake viongozi ama ushiriki wao katika siasa na uongozi.

Takwimu za Shirika la Umoja wa Mataifa linalohudumia Wanawake, (UN-Women) zinaonyesha kuwa, mpaka kufikia Juni 2024, kulikuwa na nchi 27 tu duniani, ambako wanawake 28 ni wakuu wa nchi hizo. Takwimu hizo zinaeleza kuwa, mapengo ya kijinsia katika nafasi za juu za uongozi hayatazibwa katika miaka 130 ijayo.

Idadi ya wanawake ni 24 kati ya wabunge 264 ambayo ni sawa na asilimia 9.1 huku idadi ya wabunge wanawake wa viti maalumu ni 113 ambayo ni sawa na asilimia 29 ya wabunge wote na  jumla ya wabunge wanawake ni 141 sawa na asilimia 37 ya wabunge wote ambao ni 393.

Takwimu zinaonesha kuwa idadi ya madiwani wanawake wa kuchaguliwa kutoka kwenye kata ni 204 ambayo ni sawa ana asilimia 3.8 ya madiwani wote huku madiwani wanawake wa viti maalumu ni 1,407 sawa na asilimia 26.2 ya madiwani wote

Hivyo basi tunapoadhimisha siku hii, na tunapoelekea katika uchaguzi mkuu wa rais, wabunge na madiwani, TAMWA tunaomba yafuatayo:

i. Vyama vya siasa, wanasiasa na jamii, kutumia lugha ya staha wanapomzungumzia, kumuandika au kumuelezea mgombea mwanamke.

ii. Vyama vya siasa vijenge tabia ya kuwaamini na kuwapa nafasi wanawake katika majimbo ya uchaguzi ili kuongeza ushiriki wao.

iii. Wanasiasa kuacha kutumia kigezo cha talaka, sura yake, idadi ya watoto wake, umbile lake, aina ya ndoa yake, katika kampeni za uchaguzi huu na badala yake wagombea wapimwe kwa ufanisi.

iv. Jamii na watumiaji wa mitandao ya kijamii kuepuka kusambaza maudhui ya utupu, udhalilishaji na lugha zisizo za staha kwa wagombea wanawake.

v. Jamii kutumia mitandao ya kijamii kuhamasisha sera kupinga kauli za chuki na maudhi kwa wanawake na wasichana wanaogombea nafasi za uongozi badala ya kumshambulia kwa kutumia maisha yake binafsi.

vi. Taasisi, asasi za kiraia, kukemea pale ambapo mgombea mwanamke anadhalilishwa au kutwezwa utu wake wakati wa uchaguzi mkuu ujao.

vii. Wanawake wawape ushirikiano wanawake wanaogombea nafasi mbalimbali za uongozi katika uchaguzi mkuu ujao na kuepuka kusambaza maudhui yanayowadhalilisha na kutweza utu wao.

vii. Vyombo vya habari, kuendelea kusimama maadili ya kihabari, ambayo yatatoa taarifa sawa kwa wagombea wote bila ubaguzi na kulenga katika sera badala ya kumshambulia mtu binafsi.

Tunapoadhimisha siku watanzania tuungane pamoja kuharakisha mabadiliko ya kuwa na jamii yenye mtazamo wa kijinsia iliyo tayari kwa maendeleo endelevu!

Dk Rose Reuben

Mkurugenzi Mtendaji-TAMWA

User Rating: 4 / 5

Novemba 25, 2024.Dar es Salaam.Chama cha Wanahabari Wanawake Tanzania (TAMWA) kinaungana na watanzania, wadau wa maendeleo, mashirika yasiyo ya kiserikali na watanzania kwa ujumla katika kuadhimisha Siku 16 za Ukatili wa Kijinsia.

Siku 16 za kupinga ukatili wa kijinsia zina adhma ya kukumbusha jamii kuhusu mienendo na mitazamo inayochagiza vipigo, ukeketaji, ubakaji, ulawiti, mimba za utotoni na rushwa ya ngono katika jamii. 

Kadhalika,siku hizi 16 zinatumika kutafakari kwa Pamojani wapi tulipofanikiwa, wapi penye mapengo na nikwa namna gani tutayaziba mapengo yaliyopo katika kupunguza ukatili wa kijinsia. 

Kauli mbiu ya maadhimisho haya kwa mwaka huu ni: Kuelekea miaka 30+ ya Beijing: Tuungane kumaliza ukatili wa kijinsia kwa wanawake na watoto’

Kauli mbiu hii inalenga kuwakumbusha viongozi, wanaharakati na wadau wa masuala ya ukatili wa kijinsia hasa serikali, sekta binafsi na kampuni kuchukua hatua ili kumaliza ukatili huu.

Kama dhima ya mkutano wa Beijing, ilivyokuwa, kadhalika TAMWA kwa miaka 37 sasa kimebeba ajenda ya kumaliza ukatili wa kijinsia katika Nyanjazote, nakatika msimu huu bado kinaikumbusha jamii kuondokana na dhana potofu zote zinazomdunisha, kumnyima fursa , kumuharibia utu na kumwondolea staha, na wakati mwingine kusababisha ulemavu na hatakifo mwanamke na mtoto wa kike. 

Dhana hizo ni Pamojana mwanamke hawezi kuwa kiongozi, mtoto wa kike hana haja ya kupata elimu, ukeketaji, ubakaji na ulawiti.

“Katika miaka 37 ya kufanya kazi katika eneo hili, tumeona mafanikioambayo kwa kushirikiana na serikali, tumeweza kupiga hatua na sauti zikasikika kuhusu nafasi ya mwanamke katika jamii,” Dr Rose Reuben, Mkurugenzi Mtendaji wa TAMWA.

Tumefanikiwa kupata sheria ya makosa ya kujamiiana ya SOSPA na tumefanikisha kuingizwa kwa kipengele cha rushwa ya ngono katika sheria ya rushwa. 

“Haya ni mafanikio ambayo tunajivunia katika miaka hii 37 ya uwepo wa TAMWA” Dr Rose

Hata hivyo bado kuna changamoto zinazoibuka ambazo zinachagizwa na kukua kwa teknolojia, sisi tumeona ongezeko kubwa la unyanyasaji wa kijinsia kwa njia ya mitandao ya kijamii.

Matumizi ya mitandao ya kijamii licha ya kuwa yameleta maendeleo lakini wanawake wamekuwa wakiathiriwa na mitandao hiyo kwa picha zao kusambazwa, au picha mjongeo zinazowadhalilisha zikisambazwa.

“Tumepata kesi kadhaa za Watotowa kike kutishiwa kutoa kiasi cha fedha kwa sababu wenza wao waliwarekodi picha za utupu, tunapokea kesi ambapo wanawake wanabakwa na kisha kupigwa picha zinazosambazwa mitandaoni,” Dr Rose 

Pamoja na hayo, kadhalika tumeona wanawake wanasiasa wakidhalilishwa mitandaoni hali inayochagiza kuacha kushiriki katika siasa au kuacha kugombea nafasi mbalimbali za uongozi kwenye jamii.

Hivyo basi TAMWA, katika kipindi hiki cha Siku 16 za Kupinga ukatili wa kijinsia, tunakemea udhalilishaji wa wanawake kwa kutumia mitandao ya kijamii. 

Tunawahimiza wanawake na Watotowa kike,wasiogope kutoa taarifa kwa mamlaka husika ikiwamo TAMWA, ambayo chini ya kitengo cha Usuluhisi wa Migogoro, (CRC) imekuwa ikisaidia wanawake/Watotowa kike wanaokumbana na udhalilishaji wa ain azote.

“CRC itasikiliza kesi yako kwa hali ya faragha na kutoa msaada wa kisheria ili mwathirika apate haki yake” Dk Rose Reuben. 

TAMWA inatathmini miaka yake 37 ya harakati za kumaliza ukatili wa kijinsia katika mifumo yote na hata sasa inaendelea kuihimiza jamii kutathminimiaka 30 ya mkutano wa Beijing, kwa kuangazia nafasi ya wanawake wanasiasa, wanahabari na wanawake wote ambao wamekuwa walengwa katika ukatili wa kijinsia kwa njia ya mtandao. 

Kwa kuwa kauli mbiu ya mwaka huu ina neno ‘Kuungana’ hivyo basi TAMWA tunahimiza  tuungane, wanaofanya ukatili huo wachukuliwe hatua bila kujali nafasi zao, ikiwezekana mikakati ya kitaifa ifanyike kuwasaidia wanawake na Watotowa kike wanaodhalilishwa mitandaoni. 

TAMWA inawaita wanawake na Watotowa kike wanaokumbana na ukatili mtandaoni na ukatili mwingine wowote, kuwasiliana kwa namba:  au kufika ofisi za TAMWA, Sinza, Mori kuanzia leo Novemba 25 hadi Desemba 10, kupata msaada wa kisheria bure. 

Mkurugenzi Mtendaji

DkRose Reuben

TAMWA

User Rating: 5 / 5

• Mwakilishi wa Mganga Mkuu wa Mkoa, Bi.AgnessMgaya
• Mwenyekiti wa Chama cha Waandishiwa Habari Wanawake Tanzania (TAMWA), Bi Joyce Shebe
• Mkurugenziwa Chama wa Habari Wanawake Tanzania TAMWA, Dr. Rose Reuben.
• Wanachama wa TAMWA, wakiwamo pia na baadhi ya waanzilishi.
• Wahariri kutoka Vyombo mbalimbali vya Habari
• Viongozi wa Asasi za Habari Tanzania,
• Wanasayansi na watafiti
• Wadau wa masuala ya jinsia na Afya
• Waandishiwa Habari,
• Wageniwaalikwa,
• Mabibi na Mabwana

Nawasilimu kwa Jina la Jamhuri ya Muungano wa Tanzania!

Awali ya yote, napenda kutumiafursa hii kumshukuru mwenyezi Mungu mwingi wa rehema kwa kutukutanisha katika mkutano huu muhimu wa uzinduzi wa utafiti wa haki ya afya ya uzazi kwa wanawake wa mijini na vijijini kupitia vyombo vya habari.

Aidha, nami nichukue nafasi hii kuwapa pole kwa kuondokewa na mmoja wa waanzilishi wa Chama cha Waandishi wa Habari Wanawake Tanzania (TAMWA) Bi. Leyla Sheikh mwezi uliopita “Bwana alitoa Bwana ametwaa, jina lake lihimidiweAmen”

Ni furaha yangu kuungana nanyi katika warsha hii ambayo nimeambiwa ni mwendelezo wa kutekeleza mradi wenu wa Uchechemuzi wa Masuala ya Haki ya Afya ya Uzazi kwa wanawake wa mijini na vijijini kupitia Vyombo vya Habari uliofadhiliwa na Wakfu wa wahisani wa Wellspring.

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Nimeambiwa kuwa, baadhi yenu mmekuwa hapa kwa siku mbili zilizopita mkijifunza na kujadili mchango wa vyombo vya Habari kwa namna ambavyo vyombo hivyo vinaweza kuongeza uelewa wa Haki za Afya ya Uzazi. Niwapongeze sana TAMWA kwa hatua hii ambayo moja kwa moja inalenga ustawi wa jamii yetu kwani uelewa unajengwa kwa taarifa sahihi na waandishi wa Habari mnaweza kufikia watu wengi kwa wakati mmoja.

Ndugu wanawarsha, mabibi na mabwana

Nchi yetu imesaini mikataba mbali mbali ya Kimataifa na Kikanda ambayo ina lengo la kuboresha afya ya uzazi, mama na mtoto. Lengo namba 3 la Maendeleo Endelevu (SDG 3), kipengele cha 7 linazungumzia upatikanaji wa huduma za afya uzazi kwa wote, ikiwemo uzazi wa mpango, kupata habari zinazohusiana na afya ya uzazi na kuweka afya ya uzazi katika mipango ya Serikali, ifikapo mwaka 2030.Aidha, Kifungu namba 14 (g) cha Itifaki ya Maputo (Maputo Protocol) kinazungumzia haki za afya ya uzazi kwa wasichana na wanawake.

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Ikumbukwe kuwa, nchi yetu inatekeleza mikataba hiyo ya kimataifa kwa kuingiza masuala ya afya ya uzazi mama na mtoto katika mipango yake yote kuanzia Mpango wa Maendeleo wa Tatu wa Miaka Mitano (2021/2022 – 2024/2025), Mpango Mkakati wa Tano wa Sekta ya Afya (2021/2022 – 2024/2025). Mipango hii yote inatekelezwa na Wizara kupitia Mpango mmoja wa Taifa wa afya ya Uzazi, Mama, Mtoto na Lishe (One Plan III). Pamoja na mpango huu kuna Mpango Maalum wa uwekezaji katika afya ya Uzazi kwa Vijana na Kupambabana na Unyanyasaji wa Kijinsia na Unyayasaji dhidi ya Watoto (National Accelerated Action And Investment Agenda For Adolescent Health And Wellbeing - NAIA-AHW) 2021/22 – 2024/25).

Hivyo, sote tunashuhudia kwa namna ambavyo nchi yetu inatilia maanani afya ya Uzazi, mama na Mtoto kupitia miongozo hiyo. Sambamba na hayo, Wizara inafanya jitihada kubwa kuhakikisha kuwa tunatekeleza haki za Afya ya Uzazi katika shughuli zetu za kila siku na tunafanya kazi na wadau mbalimbali wakiwamo mashirika yasiyo ya kiserikali na ndiyo maana nami nimekuja hapa kuungana nanyi kwani tunaelewa kuwa afya ya uzazi sio tu kuwa ni huduma bali pia ni haki ya msingi katika ustawi wa jamii.

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Wizara imeendelea huhakikisha kuwa haki za afya ya uzazi zinapatikana nchini kote ikiwemo kununua na kusambaza bidhaa za uzazi wa mpango.  Mathalani, katika kipindi cha Julai 2022 hadi Machi 2023 Serikali ilinunua na kusambaza vidonge vya uzazi wa mpango 2,538,247 sawa na asilimia 89 ya lengo, sindano za uzazi wa mpango aina ya Depo-provera dozi2,564,691 sawa na asilimia 94 ya lengo na vipandikizi 552,494 sawa na asilimia 81 ya lengo. Aidha, Serikali imeendelea kuwapelekea wananchi huduma hizi kwa kufanya huduma za mkoba (outreach services) ambapo asilimia 18 ya wateja wa njia za uzazi wa mpango walipata huduma kupitia njia hii katika kipindi nilichokitaja. Kuongezeka kwa matumizi ya njia za kisasa za uzazi kunadhihirishwa na takwimu za mwaka 2021/2022 (DHS / MIS) ambapo matumizi hayo yameongezeka kutoka asilima 32 (TDHS 2015/16) hadi 38(DHS/MIS 2022/23).

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Pamoja na kutoa huduma za uzazi wa Mpango, Wizara imeendelea kuandaa miongozo, kanuni, sera na sheria mbalimbali zinazowezesha utoaji wa haki za afya ya uzazi kwa wanawake na vijana nchini. Vilevile, huduma za matibabu kwa wanawake ambao wamepata changamoto za kuharibikiwa na mimba au baada ya mimba kutoka (cPAC: comprehensive postabortion care) zinapatikana kuanzia ngazi ya chini ya utoaji wa huduma za afya yaani zahanati na pia mafunzo kwa watoa huduma pamoja na vifaa vinatolewa kwa ajili ya huduma hii.

Jitihada hizi za Serikali katika afya ya uzazi kwa vijana zinaonesha mafanikio kwani Takwimu za mwaka 2021/2022 (DHS/MIS 2021/22) zinaonesha kuwa kiwango cha mimba za utotoni kimeshuka kidogo kutoka asilimia 27 ya mwaka 2015/16 hadi asilimia 22. Ni mategemeo yangu kuwa kwa jitihada za Serikali pamoja na wadau kama TAMWA kiwango hiki kitashuka zaidi.

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Pamoja na mafanikio tunayoyapata katika Sekta ya Afya, ikiwemo katika huduma za afya ya uzazi, mama na mtoto bado tuna changamoto ya upungufu wa wataalamu wa kutosha katika kutoa elimu kwa vijana wa uelimishaji rika, muda wa watoa huduma kuwa mdogo na wataalamu kuwa na muda finyu wa kutekeleza majukumu yao kutokana na kukabiliwa na majukumu mengine na uhitaji wa wale wanaowahudumia. Na ili kupambana na hili, Wizara ina mpango wa kurudisha kada ya watumishi wa afya katika ngazi ya Jamii (Community Health Workers) kuanzia mwaka huu wa fedha. Hii itasaidia kuwafikia wananchi walio wengi zaidi kuliko kuwasubiri waje vituoni.

Mtakubaliana na mimi kuwa, ili kuboresha huduma za afya ya uzazi, tunahitaji kupata taarifa sahihi na njia salama, zenye ufanisi, nafuu na zinazokubalika katika upangaji waujauzito kwa kuchagua hivyo basi ni lazima Wananchi wapewe taarifa sahihi ili waweze kujikinga na mimba zisizotarajiwa na magonjwa ya zinaa.

Ndugu wana warsha, mabibi na mabwana

Chama cha Wanahabari Wanawake Tanzania -TAMWA kimefanya Utafiti unaoonyesha jinsi vyombo vya habari vinavyoandika habari kuhusu wanawake na wasichana wa vijijini na mijini katika haki za afya ya uzazi nchini Tanzania.Utafiti huo ulifanyika kwa kukusanya, kuchambua, na kutoa taarifa za kina zinazotolewa katikavyombo vya habari.

Utafiti huo ulikuwa na madhumuni ya kurutubisha nakuwezesha ustadi wa watendaji wa vyombo vya habari katika kukuza matokeo ya haki za afya ya uzazi na jinsia hapa nchini. Pamoja na hayo,utafiti huo ulilenga kutoa takwimu za msingi zinazohitajika kwa mradi wenye mada isemayo: "Uchechemuzi kupitia vyombo vya habari Vijijini na Mijini kwa Wanawake na Wasichana katika Haki za Afya ya Uzazi wa Kijinsia”nchini Tanzania.

Ndugu wanawarsha, mabibi na mabwana

Katika utafiti huu, tumeambiwa kuwa taarifa kutoka kwa wanawake na wasichana zilikusanywa, kuchambuliwa ikiwa ni pamoja na kufanya mahojiano na wanahabari, wahariri, watafiti  wa vyombo vya habari vya mkoa wa Dar es Salaam na walibaini yafuatayo:

• Miongoni mwa vyombo 20 vilivyotumika katika utafiti huu, ilibainika kuwa, nusu hutoa zaidi habari za kisiasa, kijamii na uchumi lakini masuala ya Afya ya Uzazi hayapewi kipa umbele.
• Wanahabari 125 walithibitisha ukosefu wa maarifa juu ya masuala ya Haki za Afya ya Uzazi (Sexual and Reproductive Health Rights - SRHR)ikiwa ni pamoja na upungufu wa maarifa husika ya kuripoti au kushughulikiamaudhui yanayoleta utata katika utafutaji wa data kutoka kwa watafiti.

• vyombo vya habari 17 (85%) vinashughulikia programu za Afya ya Uzaziza ndani zinazojumuisha masuala ya Usafi wa Hedhi au UWAKI, nahivyo hawana nafasi au programu maalum za masuala ya afya ya Uzazi isipokuwa kama kuna ufadhili ambao haudumu kwa muda mrefu. Pia, ilielezwa kuwa, ni vyombo 3 (15%) tu vya habari vyenye  programu maalum za Afya ya Uzazi zinazozalishwa na vyombo vya habari maalum vya masuala hayo.
• Kutokuwepo kwa mitandao maalumu ya wanahabari wa Afya ya Uzazi nchini hususan upande wa Bara ikilinganishwa na masuala mengine ya kijamii, kisiasa au kibiashara kunapunguza ukuzaji wa ajenda hiyo kwa jamii.
• Uelewa mdogo miongoni mwa wanawake na wasichana wa mijini na vijijini ikiwa ni pamoja na nafasi ndogo ya kutafuta huduma za Afya ya Uzazi.
• Afya ya Uzazi imebinafsishwa na inahusishwa na kanuni na miiko ya mila na tamaduni, hivyo ni vigumu kupata vyanzo vya habari na kuna utayari mdogo wawatu kujadili jambo hilo kupitia vyombo vya habari.
• Ushiriki duni kutoka kwa watafiti na taasisi za kitaaluma katika utoaji wa taarifa na takwimu kuhusuHaki za Afya ya Uzazi kwa vyombo vya habari, kwa sababu tu watafitina wasomi wanapendelea jarida, vitabu na mijadala ya kitaaluma.
• Sera za vyombo vya habari, hazitoi kipaumbele masuala ya Haki za Afya ya Uzazi, kwa sababu hazichangii mapato.
• Kadhalika utafiti huo ulibaini kuwa, wanahabari wengi hawajapata mafunzo ya Haki za Afya ya Uzazi, ambapo asilimia 76 ya wanahabari waliohojiwa, walisema kuwa, hawajapata mafunzo hayo, na asilimia 22 tu ndiyo waliopata mafunzo.
• Watafiti 7 waliohojiwa walibaini kuwa kuna haja ya uchechemuzi wa masuala ya Haki ya Afya ya Uzazi na kushauri kuwa, kuna haja ya kuwajengea uwezo wanahabari ili waweze kuripoti masuala ya afya ya uzazi
• Kwa ujumla afya ya uzazi imekuwa ikitangazwa na kueleweka kama huduma na sio haki kwa wananchi wetu kwani matokeo yanaonyesha kuna uchapishwaji mdogo wa maudhui ya Haki za Afya ya Uzazi.  Pia, hakuna uchapishwaji wa habari za kina za utendaji, kampeni za kiafya, na za uchunguzi kuhusu Haki za Afya ya Uzazi.

Ndugu wanawarsha, mabibi na mabwana

Serikali ya Awamu ya Sita chini ya Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, ina nia ya kuboresha huduma za afya ya uzazi na kuwalinda wasichana, wanawake na watoto kutokana na unyanyasaji wa kijinsia na unyanyasaji dhidi ya watoto. Vilevile, kuimarisha afya na kuepusha magonjwa yanayosababishwa na ngono, ikiwemo VVU, pamoja na mimba za utotoni. Jitihada hizi zitafanikiwa sana endapo wanahabari watapata taarifa sahihi na za kutosha na za kina kuhusu masuala ya Afya ya Uzazi na kuyafikisha kwa wanachi kwa usahihi wake.

Mwisho,

Kabla sijamaliza hotuba yangu, nitumie fursa hii kwa mara nyingine kuwashukuru Chama cha Waandishi wa Habari Wanawake (TAMWA) kwa utafiti mzuri ambao umeleta matokeo yatakayosaidia Serikali katika kuboresha utoaji wa huduma za afya hapa nchini ikiwemo huduma za afya ya uzazi mama na mtoto.  Wizara inathamini, mchango wa wanahabari kama injini ya kuwafikia wadau na jamii nzima katika kutoa elimu kuhusu umuhimu wa haki za afya ya uzazi. Vilevile, nawashukuru wadau wa sekta ya afya wanaoshirikiana na Serikali katika kuboresha na kuimarisha utoaji wa huduma za afya hapa nchini.

Baada ya kusema haya machache, naushukuru sana uongozi wa TAMWA kwa kunialika katika Warsha ya Uzinduzi wa Utafiti wa Haki ya Afya ya Uzazi kwa Wanawake wa Mijini na Vijijini kupitia vyombo vya Habari

Ahsanteni sana kwa kunisikiliza